Parafia Prawosławna pw. Świętych Równym Apostołom Konstantyna i Heleny

Słowo proboszcza

W święto Chrztu Pańskiego duchowni chodzą z aniołami

o. Sergij Biegijan (tłum. Justyna Pikutin)

Dzień Chrztu Pańskiego jest dniem szczególnym dla wszystkich chrześcijan. Wynika to z okazałości daru, jaki Bóg zsyła nam w tym dniu za pośrednictwem Cerkwi.

Wiele osób nie wie, że to święto nazywane jest również Świętem Objawienia Bożego i nie zna dobrze istoty wydarzeń wspominanych przez Cerkiew w tym dniu. Ale wszyscy wiedzą, że tego dnia w Cerkwi dokonuje się poświęcenia wody, a wielu nawet wie, że w święto Epifanii uświęcają się wszystkie wody świata. Przez dar Ducha Świętego w tym dniu "żywioł wody" (cs. wod jestiestwo) zostaje uświęcony, a uświęcona woda w pewnym sensie obmywa i uświęca całą Ziemię.

Najważniejszym atrybutem wody święconej jest jej trwałość, przy niezmienionym składzie chemicznym. Trwałość jest cechą charakterystyczną Królestwa Niebios, a kiedy skropimy coś wodą święconą, chcemy przekazać tej rzeczy łaskę Bożą, która jest obecna w wodzie święconej. Pierwszym miejscem, które każdy chciałby widzieć uświęconym, jest nasze mieszkanie.

W zasadzie okres od święta Chrztu Pańskiego do zakończenia tego święta (6/19-14/27 stycznia) jest zawsze wykorzystywany w tym celu. A pierwsze, co na to wskazuje, to prośby ektenii obrzędu Wielkiego Poświęcenia Wody: "Za czerpiących i pijących ją na uświęcenie dusz i ciał… aby stała się … poświęceniem domów".

Należy zauważyć, że poświęcenie domu może być pełne lub małe. Pełna konsekracja domu odbywa się tylko raz (podobnie jak konsekracja świątyni). Ponowna pełna konsekracja domu może być dokonana tylko w szczególnych przypadkach (np. po jakimś zbezczeszczeniu, pożarze itp.). Podobnie w szczególnych przypadkach dokonuje się pełnej rekonsekracji świątyni. Natomiast małe poświęcenie domów może być sprawowane często.

Małe poświecenie domu nie ma stałego rytu i jest wykonywane na różne sposoby przez różnych kapłanów. Zawsze jednak obecny jest śpiew troparionu świątecznego i pokropienie domu wodą święconą. Wielu wiernych często pyta, dlaczego konieczne jest przeprowadzenie małego poświęcenia domu, skoro został on już raz poświęcony według pełnego porządku? I czy można go poświęcić samodzielnie?

Odpowiadając na pierwsze pytanie, można wysnuć analogię ze świątynią, na którą zwróciliśmy już wcześniej uwagę. W czasach wczesnochrześcijańskich domy prywatne były wykorzystywane jako świątynie do udzielania sakramentów. Nawet w naszych czasach w domach udzielane są sakramenty: spowiedzi, Eucharystii, namaszczenia chorych, a niekiedy nawet chrzty, dlatego porównanie domu do świątyni jest całkiem na miejscu.

Tak więc zazwyczaj cerkiew konsekrowana jest tylko raz. Jednak za każdym razem, kiedy zgodnie z cerkiewną regułą sprawowany jest obrzęd Małego Poświęcenia Wody (na przykład, jest to dzień kiedy szczególnie czczona jest ikona Matki Bożej "Życiodajne Źródło" – przypadający zawsze w piątek Paschalnego Tygodnia; święto Wyniesienia świętego drzewa Krzyża Pańskiego – 1/14 sierpnia; i kilka innych dni w roku liturgicznym). W dniu święta parafialnego zalecane jest również okropienie świątyni na zewnątrz podczas procesji.

1/14 sierpnia Typikon nakazuje pokropienie wodą nie tylko świątyni, ale także wszystkich budynków parafialnych i klasztornych: "Po zakończeniu duchowny obchodzi i okrapia wszystko, co znajduje się wewnątrz klasztoru, a mianowicie: kaliwę przełożonego, refektarz, piekarnię, piwniczkę z winami, kuchnię, spichlerz, piwnice i wszystkie kaliwy braci, okrapiając i błogosławiąc wszystkich" (Typikon, 1 sierpnia, 1. "Zob.").

Dlaczego mamy to robić, skoro zarówno świątynia, jak i klasztor zostały już raz poświęcone i są cały czas uświęcane poprzez nasze modlitwy i sprawowanie Liturgii?

Освящение жилища

Pamiętajmy, że łaska świętego człowieka przenosi się na jego ubranie i na przedmioty, których dotyka. Na przykład chustki i przepaski apostoła Pawła uzdrawiały chorych (por: Dz 19,12). Dlatego czcimy nie tylko relikwie świętych, ale także ich szaty, przedmioty codziennego użytku (np. kociołek św. Serafina z Sarowa, w którym święcone są znane sucharki) i mieszkania. Częściowo jest też odwrotnie. Jak pisał św. Jan z Kronsztadu: "Cała przyroda i wszystkie żywioły są stale kalane i zanieczyszczane przez grzechy ludzkie, ciemne i złe duchy, żyjące w powietrzu i rodzące w nim wszystkie zgubne wichry i choroby. Tak oto z powodu grzechu Adama cała ziemia została przeklęta (Patrz: Rdz 3,17), a apostoł Juda w swoim liście wzywa do brzydzenia się nawet odzieniem, które jest splugawione przez ciało (Patrz: Jud 1,23). I oczywiście to splugawienie dotyczy zarówno mieszkania człowieka, jak i świątyni Boga. Dlatego – jak kontynuuje swoją myśl sprawiedliwy Jan z Kronsztadu – istnieje pilna potrzeba uświęcenia i oczyszczenia tych elementów przez Cerkiew".

Teraz odpowiemy na pytanie, czy można samemu poświęcić dom. Oczywiście, Cerkiew tego nie zabrania. Jeśli nie ma możliwości zaproszenia duchownego, można ze śpiewem świątecznego troparionu samemu przejść po mieszkaniu i pokropić ściany wodą święconą. Jeśli jednak istnieje możliwość poświęcenia domu z udziałem kapłana, lepiej z niej skorzystać. Przecież modlitwa osoby świeckiej nie jest tożsama z modlitwą kapłana, któremu została powierzona łaska apostolska. Wraz z kapłanem, jak mówi troparion obrzędu poświęcenia domu, do mieszkania wchodzą święci aniołowie: "…teraz niech z wejściem Twych sług kapłanów również z nimi wejdą święci twoi aniołowie, pokój Twój daj temu domowi…".

Małe poświęcenie domu nie jest sprawowane wyłącznie po święcie Chrztu Pańskiego – można je przeprowadzić zawsze, gdy zachodzi taka potrzeba. Na przykład, jeśli w domu jest przewlekła choroba.

Nie każdy, kto tego zapragnie, może poświęcić dom. Pierwszym warunkiem otrzymania daru Bożego jest wiara w Chrystusa. Nie jest możliwe poświęcenie domu, którego właściciele żyją w niewyspowiadanym grzechu śmiertelnym. Czyli nie można poświęcić domu czarownika, bimbrownika, sekciarza itp. Często takie osoby nie zamierzają zmienić swojego życia i poświęcenie domu dla nich jest tylko błogosławieństwem na dalszy grzech. Zdarza się jednak, że w takiej rodzinie jest osoba wierząca, która cierpi z powodu zachowania reszty rodziny. I ze względu na nią należy dokonać konsekracji. I tak, kiedyś święciłem mieszkanie na prośbę prawosławnego mężczyzny, którego żona interesowała się magią.

Oczywiście, że dom osoby wierzącej powinien być poświęcony pełnym obrzędem. Ale w wielu wioskach ludzie nigdy nawet o tym nie słyszeli i "od wieków", jak mówią, poświęcają domy tylko za pomocą okropienia wodą święconą w dniu święta Chrztu Pańskiego. Bóg widzi prostotę tych ludzi i daje im łaskę według ich wiary. W jednej z miejscowości, którą obsługuję, miał miejsce taki oto przypadek. Zawsze byłem zapraszany do jednego z domów, abym pomodlił się i go pokropił. Kilka lat temu w tej miejscowości była silna burza i przez otwarte okno do domu wierzących gospodarzy wleciał piorun kulisty. Przeleciał przez cały dom, łącznie z sypialnią, gdzie gospodarze odpoczywali na łóżku, i wyleciał przez okno. Bóg ich uratował i nie doszło do pożaru. Zgasły tylko niektóre urządzenia elektryczne. Taka jest moc małego poświęcenia domu!

Należy jednak pamiętać, że choć Cerkiew uświęca wszystko wokół – dom, samochód, a nawet pola, to nawet w ciągu jednego dnia swoim postępowaniem można wszystko zbezcześcić. Wtedy dar łaski będzie zaniedbany, a to stanie się kolejnym powodem do osądzenia danej osoby. Dlatego przede wszystkim starajmy się uświęcić nasze serce poprzez modlitwę i dobre myśli, a wtedy uświęcenie naszego zewnętrznego mieszkania przyniesie nam korzyść i spokój ducha.

 

 

 

 

КАК НА КРЕЩЕНИЕ БАТЮШКИ ХОДЯТ С АНГЕЛАМИ

Священник Сергий Бегиян

День Крещения Господня особый для всех христиан. И причина этому – в величине дара, который в этот день дает Господь через Церковь.

    

Многие люди не знают о том, что этот праздник также называется днем Богоявления, не знают хорошо суть вспоминаемых Церковью событий. Но каждый знает, что в этот день в церкви освящается вода, и многие даже знают, что на Крещение Господне освящаются все воды мира. По дару Духа Святого освящается в этот день «вод естество», и эта освященная вода в некотором смысле омывает всю планету и освящает ее.

Самый главный признак святой воды – ее нетление, при неизменности химического состава. Нетление – это принадлежность Царства Небесного, и когда мы что-то окропляем святой водой, мы хотим сообщить этой вещи благодать Божию, которая присутствует в святой воде. И первое место, которое каждый человек хотел бы видеть освященным, – это наше жилище.

Собственно время от Крещения до отдания праздника (19–27 января нов. ст.) всегда использовалось именно для этой цели. И первое, что на это указывает, – прошение ектении в день Крещения «о черплющих и емлющих ю (святую воду. – о. С.Б.) во освящение домов».

Нужно отметить, что освящение дома бывает полное и малое. Полное освящение дома проводится лишь однажды (как и освящение храма). Повторное полное освящение может быть проведено в особых случаях (например, после какого-то осквернения или пожара и др.). Точно так же в особых случаях проводится повторное полное освящение храма (так, например, в 1923 году святитель Иларион (Троицкий) заново освятил собор Сретенского монастыря после того, как своим служением его осквернили обновленцы). Малое же освящение домов можно совершать часто.

    

Малое освящение дома не имеет зафиксированного чина и разными священниками проводится по-разному. Впрочем, пение праздничного тропаря и окропление жилища святой водой присутствует в любом случае. Многие верующие часто спрашивают, зачем нужно проводить малые освящения дома, если дом уже освящен однажды по полному чину, и можно ли его освящать самостоятельно.

В ответ на первый вопрос можно провести аналогию с храмом, которую мы уже заметили выше. Тем более что во времена первохристианства частные дома использовались в качестве церквей для совершения таинств. Да и в наше время часто в домах совершаются исповеди, причастия, соборования немощных людей, а иногда и крещения, поэтому сравнение дома с храмом вполне уместно.

Итак, в норме храм освящается полным чином только однажды. Однако каждый раз, когда по уставу положено малое освящение воды, происходит окропление храма внутри (например, это день иконы Божией Матери «Живоносный Источник» – пятница Светлой седмицы; праздник Происхождения Честных древ Креста Господня – 14 августа (нов. ст.); некоторые другие дни). В день храмового праздника положено окроплять храм еще и снаружи во время крестного хода. А 14 августа (нов. ст.) Типикон повелевает окроплять не только храм, но и все приходские и монастырские постройки: «По отпусте же обходит иерей, и кропит все внутри монастыря, а именно: игуменскую келью, трапезную, келарню, пекарню, винный погреб, кухню, амбар, погреба, и все братские кельи, окропляя и освящая всех» (Типикон, 1 августа, 1-е «зри»).

Зачем же это делать, если и храм, и монастырь уже освящены однажды и освящаются всё время нашими молитвами и совершением Литургии?

Вспомним о том, что благодать святого человека сообщается его одежде и предметам, с которыми он соприкасается. Так, например, платки и опоясания апостола Павла исцеляли больных (см.: Деян. 19: 12). Поэтому мы почитаем не только мощи святых, но и их облачения, вещи быта (например, котелок преподобного Серафима Саровского, в котором освящают всем известные сухарики), жилища. Так же отчасти происходит и наоборот. Как пишет святой Иоанн Кронштадтский: «Вся природа, все стихии непрестанно оскверняются и растлеваются человеческими грехами и темными и лукавыми духами, живущими в воздухе и порождающими в нем всякие тлетворные веяния и болезни». Так, за грех Адама была проклята вся земля (см.: Быт. 3: 17), и апостол Иуда в послании призывает гнушаться даже одеждою, которая осквернена плотью (см.: Иуд. 1: 23). И конечно, это осквернение касается и жилья человека, и храма Божия. Поэтому, как продолжает свою мысль праведный Иоанн Кронштадтский, и «является неотложная потребность церковного освящения и оздоровления этих стихий».

Теперь ответим на вопрос, можно ли самому освятить жилище. Конечно же, Церковь не запрещает делать это. Если невозможно пригласить священника, можно с пением праздничного тропаря самому пройти по квартире и окропить крещенской водой стены. Но если можно совершить освящение дома со священником – лучше так и сделать. Ведь очевидно, что молитва мирянина не тождественна молитве священника, на котором почивает апостольская благодать. Вместе со священником, как говорит тропарь в чинопоследовании освящения дома, в жилище входят святые ангелы: «…сице и ныне входом священных служителей Твоих, и с ними святых Ангел Твоих, мир Твой подаждь дому сему…»

Малое освящение дома проводят не только после праздника Крещения – его можно совершать всякий раз, когда в этом есть нужда. Например, если в доме какая-то затяжная болезнь.

Не каждому желающему можно освятить дом. Ведь первым условием преподания дара Божия является вера во Христа. Невозможно освятить дом, хозяева которого живут в нераскаянном смертном грехе. То есть невозможно освятить дом колдуну, самогонщику, сектанту и т.д. Часто такие люди не собираются менять свою жизнь, и освящение дома для них только благословение на дальнейший грех. Однако бывает, что в такой семье находится верующий человек, страдающий от поведения остальных членов семьи. И ради него приходится совершить освящение. Так, однажды я освящал квартиру по просьбе православного мужчины, жена которого увлекалась магией.

Конечно, у воцерковленного человека дом должен быть освящен полным чином. Но во многих деревнях и не слыхали никогда об этом и «испокон веков», как говорят, освящали дома лишь крещенским окроплением. Бог видит простоту этих людей и подает им благодать по вере. Так, в одной из деревень, которые я окормляю, был такой случай. В один из домов меня всегда приглашали окропить жилище и помолиться. Пару лет назад в той деревне была сильная гроза, и в дом к верующим хозяевам через открытое окно влетела шаровая молния. Она пролетела через весь дом, в том числе и через спальню, где они отдыхали на кровати, и вылетела в окно. Бог сохранил их, и пожар не случился. Лишь вышли из строя некоторые электроприборы. Вот так сильно малое освящение дома!

Однако следует помнить всем, что хотя Церковь и освящает всё вокруг человека: и дом, и машину, и поля, но можно своим поведением за один день опять всё осквернить. И тогда дар благодати будет пренебрежен, и это станет еще одним поводом для осуждения человека. Поэтому, прежде всего, постараемся освящать наше сердце молитвой и благими помыслами, и тогда и освящение внешнего нашего жилища принесет нам пользу и мир душевный.

 

Przewiń do góry